PHALAENOPSIS
LAN HỒ ĐIỆP
Bắt nguồn từ Phalaina (nghĩa là “bướm đêm”) và opsis (nghĩa là “hình dáng”) trong tiềng Hy Lạp.
Cuộc
sống của phalaenopsis bắt đầu với danh tính Epidendrum amabilis,
thông qua tập mẫu cây được gởi tới cho nhà thực vật học linnaeus năm
1753, nhưng sau đó đuợc chính thức hóa bởi nhà thực vật Blume người Hà
Lan, người nhìn thấy mẫu cây ra hoa và nghĩ nó giống như loài bướm
đêm; vì thế đặt tên cho nó là Phalaenopsis amabilis( Hoa màu trắng, là
bố mẹ của những cây lai có màu hoa trắng to, đẹp ngày nay.
MÔI TRƯỜNG SỐNG
Phalaenopsis
đích thực là lan nhiệt đới thích sống trên cây (biểu sinh) hoặc trên
đá, chỉ xuất hiện ở châu Á (Indonesia, Malaysia, Myanmar, Việt Nam và
Đài Loan). Ít nhất có 15 chủng loại và mẫu lai tự nhiên hiện diện tại
Philipin, nơi những cư dân sống trên cây này, khi trổ hoa, treo mình
hệt như chú bướm đêm đậu trên cây nhiệt đới. Một số mọc gần bờ biển,
số khác tại vùng có độ cao 400m so với mặt biển, nhưng nói chung luôn
là nơi ẩm ướt và có 25 – 260C (77 – 790F) luc trời về đêm, với lượng mưa ổn định mỗi ngày trong suốt mùa mưa đạt đến 240cm mỗi năm, tạo độ ẩm cao.
ĐẶC ĐIỂM NHẬN DẠNG
hoa phong lan
Phalaenopsis có vẻ đẹp rất lộng lẫy, khiêu gợi, hấp dẫn không cưỡng
lại được, và một số mẫu như P. schilleriana xuất xứ từ quần đảo
Philipines có thể có đến 70 hoa trên mỗi cuống. Trong môi trường sống tự
nhiên, chúng liên tục nở hoa, mỗi kỳ nở hoa như vậy kéo dài hàng
tháng trời, và thường ra hoa hai lân trên một phát hoa.
Tán
lá rất đặc biệt, với hình dạng giống như quả trứng khổng lồ, dày bản,
dài đến 25cm, rộng 10cm, và có sọc vằn ánh bạc, chẳng hạn P. stuartiana.
Loài lan này không có giả hành, vì thế lá dày bản của nó đóng vai tró
rất quan trọng trong việc trữ chất dinh dưỡng (chủ yếu là từ thực vật
mục) và nước cho cây. Hằng năm, một hay hai lá già sẽ rụng, thường
chỉ sau khi kết thúc mùa hoa nở, nhưng luôn được thay bằng lá mới.
Một đặc điểm dáng chú ý nữa của hoa phong lan
Phalaenopsis là kha năng mọc rễ của nó, thường dài đến 1m, không
những dùng để hút nước và thức ăn mà còn bám chặt vào cây chủ tìm chỗ
tựa.
CÁC LOẠI LAN PHALAENOPSIS
Phalaenopsis
có hai loại phân biệt. Ở loại 1, phát hoa rất dài – 60cm trở lên - và
nở từ 15 bông hoặc hơn. Lá hình elip thon dài và dày. Cánh hoa rộng
hơn nhiều so với đài hoa, còn cánh môi tạo thành thùy lá xoắn cong ở
giữa, và có cả phần tua cuốn phụ.
Những
loài thuộc nhóm này bao gồm P. parishii, P. aphrodite, P. stuariana, P.
schilleriana, P. sanderiana (mẫu lai tự nhiên giữa P. Aphrodite hoa
trắng với P. schilleriana hoa màu cà).
Loại
2 có phát hoa ngắn hơn và cách ra hoa khác hẳn so với loại 1. Mỗi
phat hoa trổ rất ít bông và tiếp tục ra hoa mới sau vài tháng. Đóa hoa
nhỏ hơn, cánh hoa và đài hoa hầu như có kích cỡ bằng nhau, cánh môi
không có tua cánh phụ.
TÌNH TRẠNG LAI GHÉP
Người
ta không chỉ ghép Phalaenopsis với Phalaenopsis để tạo ra hang trăm
biến thể mới, mà còn ghép nó với những giống lan khác,tạo nên các mẫu
lan khác loài hay lai hai giống nổi tiếng, như Asconopsis (phalaenopsis
x Ascocentrum) Doritaenopsis (phalaenopsis x doritis), Renanthopsis
(phalaenopsis x Renanthera), Sarconopsis (phalaenopsis x sarchochilus),
vandaenopsis (phalaenopsis x vanda), và còn nhiều nữa.
ĐIỀU KIỆN TRỒNG
Vào
thời kỷ đầu khi người đam mê cây cảnh bắt tay vào trồng lan
Phalaenopsis, dường như họ chỉ trồng trong nhà kính riêng, nhưng phương
pháp này được cải tiến dần, về sau nhiều giống lai và cây hoàn thiện
được trồng thành công trong nhà, thậm chí có thể treo ở bất kỳ phòng
nào. Nếu bạn quan tâm, hãy chuẩn bị sẵn điều kiện ấm áp, có bóng râm,
thêm một chút ẩm ướt bằng cách đặt chậu cây vào cái khay chứa sỏi ướt
hoặc tưới phun sương bằng vòi phun tia mịn. Một nhà kính đầy cây là nơi
lý tưởng nhất, miễn sao đủ bóng râm cho lan là được.
Như hầu hết giống lan khác, Phalaenopsis bắt đầu sinh trưởng vào mùa xuân. Tại thời điểm này, nên giữ nhiệt độ khoảng gần 200C (68 (680F) vào ban ngày và không dưới 180C (640F)
vào ban đêm. Mùa hè có thể nóng hơn (nhưng không để cây tiếp xúc trực
tiếp với nắng mặt trời). Sang thu, nhiệt độ mát hơn, khoảng 160C (60o0F) là thích hợp để kích thích cây ra hoa.
Cây lai
được chăm sóc với điều kiện tối ưu sẽ trổ hoa quanh năm, trong khi
loài thuần chủng chỉ trổ hoa vào màa xuân hoặc mùa thu.
Vì vậy,
mặc dù hoa Phalaenopsis trong mỏng manh, nhưng thật ra không khó chăm
sóc, đồng thời do nguồn nước của chúng, Phalaenopsis là một trong số
những loại lan trồng trong nhà lý tưởng nhất hiện có.
GIÁ THỂ TRỒNG PHALAENOPSIS
Một
lần nữa, giá thể tốt, xốp, thấm nước và không khí là lý tưởng nhất.
Hãy nghĩ đến đời sống bám vào thân cây trong tự nhiên của nó mà xem:
hầu như chẳng có gì che chắn hệ thống rễ của nó ngoài thực vật bị phân
hủy, vì thế loài lan này không thích bị “nhồi nhét” vào cái chậu ngột
ngạt chút nào.
Dùng
hỗn hợp vỏ thông chọn lọc, một số rễ con vi thực vật các mẫu than củi
và rêu nước. Giữ cho giá thể ẩm ướt cho đến khi cây con bén rễ.
Một
khi bạn đã thành công trong việc trồng lan Phalanopsis và biết rõ nhu
cầu của chúng, hãy thử trồng nó trên khúc gỗ hoặc rễ cây dương xỉ,
rồi buộc cây vào khúc gỗ theo cùng cách với lan Dendrobium, làm như
vậy, nhìn cây lan sẻ rất tự nhiên với những chiếc rể khỏe mạnh…
TƯỚI NƯỚC VÀ BÓN PHÂN CHO PHALAENOPSIS
a)Tưới nước
Cần
phải giữ ẩm cho cây quanh năm. Mặc dù giữa hai lần tưới, cây có thể bị
khô đi đôi chút. Nhưng không được để cây khô sạch nước hay ướt sũng.
Thông thường, cây càng nhỏ đòi hỏi tưới nước càng thường xuyên hơn cây
lớn, mặc dù điều này còn tùy thuộc vào giá thể: cây lớn có thể cần tưới
nước hai lần mốt tuần vào mùa hè, trong khi cây nhỏ cần tưới 4 – 5
lần trong tuần và một lần một tuần vào mùa đông.
Phun
nước lên lá bằng vòi phun tia mịn, song đừng để nước đọng ở giữa: đừng
bao giờ để nước đọng trên đọt cây, bởi điều đó khiến nó thối rữa rất
nhanh và gây hại cho cây. Trong tự nhiên, những cây này treo ngược
xuống nhờ đó tránh nước mưa đọng lại trên lá non. Do vây nếu kỹ lưỡng,
bạn đóng một cái máng nghiêng rồi đặt chậu lan nằm gát lên mép cao
của máng
b) Bón phân
Như
đã đề cập trước, phalaenopsis không có giả hành trữ thức ăn; do đó,
chúng đòi hỏi kế hoạch chă bón rạch ròi. Phân bón lan 30:10:10 có hàm
lượng nitơ cao nên dùng hai tuần một lần trong suốt mùa hè hay khi thời
tiết ấm áp, và khỏang một tháng một lần lúc trời mát mẻ. Nên pha
loãng dung dịch phân bón rồi tưới vào rễ và lá bằng vòi phun tia mịn.
Đến mùa ra hoa hoặc muốn kích thích ra hoa dùng phân có nhiều Lân,
Kali như 10:60:10 ; 3:4:50 : 10:30:30…
THAY CHẬU CHO PHALAENOPSIS
Nhìn
chung, chỉ nên thay chậu lan Phalaenopsis khi giá thể hòan tòan hết
chất dinh dưỡng, không rút nước tốt, hay rễ cây có vấn đề. Tiến hành
thay chậu trong mùa tăng trưởng của cây, song nếu các vấn đề trên xảy ra
trước thời điểm đó, hãy thay chậu ngay, bất kể mùa nào.
Cây
thích sống trong chậu nhỏ hơn kích thước của chúng, nhưng nên cẩn thận
với những cái rễ lan đã ăn vào chậu. Đừng làm đứt chúng. Hãy tháo gỡ
nhẹ nhàng, lưu ý kẻo làm mất đầu phát triển màu xanh sáng của rễ. Nên
đập bể chậu hơn là làm đứt rễ.
Sau
khi lấy cây ra khỏi chậu, bỏ đất trồng cũ, tỉa bớt rễ chết màu nâu
trước khi đặt sang chậu mới (bằng nhựa màu trắng trong tốt hơn bằng đất
nung vốn bị khô rất nhanh và phải tưới nhiều) với giá thể mới và một
ít nuớc.
NHÂN GIỐNG PHALAENOPSIS
Loài
Phalaenopsis rất tiện tạo cây non từ đốt của phát hoa, đặc biệt khi
độ ẩm cao. Tuy nhiên, các cây lai không dễ để các cây non như vậy. Có
thể tách lấy những cây non này một khi chúng đã mọc nhiều rễ, sau đó
trồng vào chậu theo cách thông thường. Vì lý do đó, điều quan trọng là
không cắt bỏ phát hoa sau khi bông cuối cùng rụng xuống; hãy quan sát
xem:1- nó có ra phát hoa mới hay không, và 2- nó có đẻ cây non hay
không.
Phương pháp nhân giống chủ yếu hiện nay là bằng cách nuôi cấy mô tế bào, và phương pháp lai tạo gieo hạt trong ống nghiệm.
SÂU BỆNH Ở PHALAENOPSIS
a) Sâu
Phalaenopsis
thường bị loài nhện đỏ giả (Brevipalpus russulus) tấn công, làm mặt
trên của lá bị răng cưa hoặc bị lỗ rỗ. Rất khó phát hiện chúng bằng mắt
thường nhưng chúng có màu hơi đỏ tương tự loài nhện đỏ (Tetranychus
urticae), vốn chẳng ưa lan Phalaenopsis bằng những giống lan khác. Nếu
không muốn đối phó với loài côn trùng gây hại này, nên phun thuốc trừ
sâu trên lá theo chỉ dẫn đều đặn mỗi tháng, cho dù điều kiện ẩm ướt
cũng giúp ngừa nó.
Đối
với lan trồng trong nhà kính, nên cảnh giác ốc sên và sên. Giữ lan
trong giỏ treo trên cao hoặc trên tấm gỗ có thể ngăn ngừa được chúng. Để
cây quá khô cũng khiến chúng bị tấn công bởi loài bọ vảy và rệp vừng,
vì thế phải đảm bảo thường xuyên tưới nuớc và kiểm tra mặt dưới của
lá.
b) Bệnh
Nhiều
nuớc hay thiếu không khí đều là nguyên nhân gây bệnh nấm trên lá.
Những vết thối rữa màu đen lay lan rất nhanh khi độ ẩm quá cao kết hợp
với khí hậu mát mẻ. Bắt đầu bằng một vết màu tim/vàng trên lá, sao đó
lan nhanh nếu chúng ta không kịp thời ngăn chặn. Bệnh botrytis gây tàn
rụi cánh hoa, thường xuất hiện những khi thời tiết mát mẻ ẩm ướt
nhưng không thoáng khí, chúng sẽ tấn công vào những bông hoa nở sớm.
máy photocopy , may photocopy
máy photocopy , may photocopy
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét