kỹ thuật trồng và chăm sóc phong lan
Nếu trồng lan kinh doanh cần thiết kế khung giàn lan làm bằng
sắt chắc chắn, đảm bảo bền, chống gió bão. Giàn che ánh sáng dùng lưới
màu xám hay xanh đen.
1- THIẾT KẾ VƯỜN
Nếu trồng lan kinh doanh cần
thiết kế khung giàn lan làm bằng sắt chắc chắn, đảm bảo bền, chống gió
bão. Giàn che ánh sáng dùng lưới màu xám hay xanh đen. Giàn đặt chậu làm
bằng sắt, giàn treo làm bằng tầm vông hay sắt ống nước. Xung quanh vườn
cần dựng hàng rào chắn chắc chắn hay rào bằng lưới B40
Thiết kế hàng trồng theo hướng Bắc Nam để vuông góc với dường
đi của ánh nắng. Các chậu lan cần chọn cùng cỡ kích thước, cùng giống,
cùng độ tuổi, bố trí theo từng khu vực để dễ chăm sóc. Nước tưới phải
sạch, có rãnh nước dưới dàn lan để tạo khí hậu mát cho vườn lan. Nếu
trồng lan để chơi trên lan can, mái hiên, sân thượng cần chú ý rằng tiểu
khí hậu các nơi này thường bị khô nóng do ảnh hưởng của các kết cấu bê
tông, mái tole… xung quanh. Cần đặt thêm các chậu cảnh khác như cau, mai
chiếu thuỷ, nguyệt quế… để giảm bớt ảnh hưởng của các yếu tố này. Cần
che bớt ánh sáng mặt trời, tránh ánh nắng chiếu toàn bộ, nhất là vào
buổi chiều.
2- CHỌN GIỐNG
Loài thích hợp cho trồng lan kinh
doanh là Dendrobium, Phalaenopsis, Oncidium, Vanda, Cattleya… đây là
những loài ra hoa khoẻ, đẹp và bền cây, cho thu hoạch liên tục. Nếu
trồng lan để chơi, giải trí nên trồng Dendrobium, Vũ nữ, Hồ điệp; đây là
những loài dễ chăm sóc và ra hoa. Có thể nhân giống bằng nuôi cấy mô
hay tách mầm. Điều kiện môi trường nuôi cấy mô phong lan với nhiệt độ
22-27oC, cường độ ánh sáng thích hợp, pH từ 5-5,7. Khử trùng mô bằng
Starner 20 WP cấy bằng Clorox hoặc Hipocloritcalci, bổ sung các chất
điều hòa sinh trưởng. Có thể tách mầm từ các chậu lan lớn, mỗi phần để
2-3 nhánh. Dùng dao sắc khử trùng bằng cồn, vết cắt cần gọn, sau cắt bôi
vôi vào vết cắt cho nhanh lành sẹo.
3- CHUẨN BỊ GIÁ THỂ VÀ CHẬU
Có
thể than gỗ, xơ dừa, vỏ lạc làm giá thể để trồng lan. Than gỗ nung cần
chặt khúc, kích thước 1 x 2 x 3cm, than phải ngâm, rửa sạch, phơi khô.
Xơ dừa xé cho tơi ngâm khoảng 1 tuần cho bớt tanin và mặn, phơi khô. Mụn
dừa cũng cần rửa sạch phơi khô. Vỏ dừa chặt khúc 1 x 2 x 3 cm xử lý
bằng nước vôi 5%. Chậu trồng bằng nhựa hay đất nung, kích cỡ tuỳ loại và
độ tuổi.
4- KỸ THUẬT CHUYỂN CHẬU
Nếu dùng lan cấy mô thì khi
lan mô đạt khoảng 4cm cần chuyển ra ngoài. Cây mô rửa sạch để trên miếng
lưới hay rổ kê trên chậu nước để giữ mát cho cây con. Giai đoạn trồng
chung trên giàn lấy xơ dừa bó xung quanh cây lan cấy mô, dùng dây thun
cuốn lại rồi đặt lên giàn. Sau khi trồng trên giàn được 6-7 tháng thì
chuyển sang chậu nhỏ. Khoảng 6 tháng thì chuyển sang chậu lớn. Sau mỗi
lần chuyển chậu khoảng 1 tuần mới được bón phân. Việc thay đổi chậu còn
tùy kích cỡ của cây, mức độ thối, hư mục rêu bám… Nếu trồng lan để chơi,
lan lâu ngày ra hoa ít cần dỡ lan ra khỏi chậu, cắt bớt các rễ già và
quá dài, chuyển sang chậu mới, thay giá thể mới, lan sẽ sinh trưởng tốt
và ra hoa trở lại.
5- CHĂM SÓC LAN
Lan là cây trồng dễ chăm
sóc nếu chúng ta đảm bảo được các điều kiện thuận lợi cho lan phát
triển. Các yếu tố quan trọng nhất đối với lan là ánh sáng, nước tưới, độ
ẩm, chậu hay giá thể và dinh dưỡng.
- Chiếu sáng:
Mật độ chiếu
sáng ảnh hưởng rất lớn tới quá trình sinh trưởng, phát triển và ra hoa
của lan. Thiếu nắng cây lan vươn cao nhưng nhỏ và ốm yếu, lá màu xanh
tối, dễ bị sâu bệnh tấn công, cây ít nảy chồi, khó ra hoa, hoa nhỏ và
ngắn màu sắc không tươi, hoa nhanh tàn. Thừa nắng lan thấp cây, lá vàng
có vết nhăn và khô, mép lá có xu hướng cụp vào, dễ ra hoa sớm khi cây
còn nhỏ nên hoa ngắn, nhỏ, cây kém phát triển. Nếu nắng gắt quá lá sẽ bị
cháy, khô dần rồi chết.
Lan có yêu cầu khác nhau về mức độ chiếu
sáng tùy theo loài lan và tuổi cây. Lan Hồ điệp (Phalaenopsis) ít chịu
nắng nhất, có thể chịu được 30% nắng, lan Cattleya chịu được 50% nắng,
lan Dendrobium hay Vanda lá hẹp chịu được 70% nắng, trong khi lan Vanda
lá dài và Bò cạp chịu được tới 100% nắng. Lan con từ 0-12 tháng đang
trong giai đoạn tăng trưởng thân lá chỉ cần chiếu sáng 50%, lan nhỡ từ
12-18 tháng cần chiếu sáng tới 70% và thời điểm kích thích ra hoa có thể
cho chiếu sáng nhiều hơn, thậm chí bỏ dàn che để chiếu sáng tự nhiên.
Hướng chiếu sáng cũng rất quan trọng đối với lan. Lan đặt ở hướng Đông
nhận ánh nắng buổi sáng sẽ tốt hơn nhiều so với lan đặt ở hướng Tây nhận
ánh nắng buổi chiều. Chính vì vậy nếu trồng lan trên sân thượng hay ban
công ở phía Tây lan kém phát triển và ít hoa. Khi trồng lan cần bố trí
hàng theo hướng Bắc – Nam để cây nhận được ánh sáng phân bố đầy đủ nhất.
- Phân bón:
Dinh
dưỡng đóng vai trò rất quan trọng đối với lan. Khi lan đầy đủ dinh
dưỡng cây tươi tốt, ra nhiều hoa, hoa to đẹp, bền trong khi thiếu dinh
dưỡng lan còi cọc, kém phát triển, không hoặc ít có hoa. Lan cần 13 chất
dinh dưỡng khoáng, thuộc các nhóm đa, trung và vi lượng: Dinh dưỡng đa
lượng gồm Đạm (N), Lân (P) và Kali (K). Dinh dưỡng trung lượng gồm Lưu
huỳnh (S), Magiê (Mg) và Canxi (Ca). Dinh dưỡng vi lượng gồm Sắt (Fe),
Kẽm (Zn), Đồng (Cu), Mangan (Mn), Bo (B), Molypđen (Mo) và Clo (Cl).
Thiếu
đạm, cây còi cọc, ít ra lá, ra chồi mới, lá dần chuyển vàng theo qui
luật lá già trước, lá non sau, rễ mọc ra nhiều nhưng cằn cỗi, cây khó ra
hoa.
Thừa đạm, thân lá xanh mướt nhưng mềm yếu, dễ đổ ngã và sâu bệnh, đầu rễ chuyển xám đen, cây khó ra hoa.
Thiếu lân, cây còi cọc, lá nhỏ, ngắn, chuyển xanh đậm, rễ không trắng sáng mà chuyển màu xám đen, không ra hoa.
Thừa
lân cây thấp, lá dày, ra hoa sớm nhưng hoa ngắn, nhỏ và xấu, cây mất
sức rất nhanh sau ra hoa và khó phục hồi. Thừa lân thường dẫn đến thiếu
Kẽm, Sắt và Mangan.
Thiếu kali, cây kém phát triển, lá già vàng dần
từ hai mép lá và chóp lá sau lan dần vào trong, lá đôi khi bị xoắn lại,
cây mềm yếu dễ bị sâu bệnh tấn công, cây chậm ra hoa, hoa nhỏ, màu không
sắc tươi và dễ bị dập nát.
Thừa kali, thân lá không mỡ màng, lá nhỏ. Thừa kali dễ dẫn đến thiếu magiê và can xi.
Thiếu lưu huỳnh, lá non chuyển vàng nhạt, cây còi cọc, kém phát triển, sinh trưởng của chồi bị hạn chế, số hoa giảm.
Thiếu
magiê, thân lá èo uột, xuất hiện dải màu vàng ở phần thịt của các lá
già trong khi hai bên gân chính vẫn còn xanh do diệp lục tố hình thành
không đầy đủ, cây dễ bị sâu bệnh và khó nở hoa.
Thiếu canxi, cây kém phát triển, rễ nhỏ và ngắn, thân mềm, lá nhỏ, cây yếu dễ bị đổ ngã và sâu bệnh tấn công.
Thiếu
kẽm, xuất hiện các đốm nhỏ rải rác hay các vệt sọc màu vàng nhạt chủ
yếu trên các lá đã trưởng thành, các lá non trở nên ngắn, hẹp và mọc sít
nhau, các đốt mắt ngọn ngắn lại, cây thấp, rất khó ra hoa.
Thiếu
đồng, xuất hiện các đốm màu vàng và quăn phiến lá, đầu lá chuyển trắng,
số hoa hình thành ít bị hạn chế, cây yếu dễ bị nấm tấn công.
Thiếu sắt, các lá non chuyển úa vàng sau trở nên trắng nhợt, cây còi cọc, ít hoa và dễ bị sâu bệnh tấn công.
Thiếu
mangan, úa vàng giữa các gân của lá non, đặc trưng bởi sự xuất hiện các
đốm vàng và hoại tử, các đốm này xuất hiện từ cuống lá non sau lan ra
cả lá, cây còi cọc, chậm phát triển.
Thiếu bo, lá dày, đôi khi bị
cong lên và dòn, cây còi cọc, dễ bị chết khô đỉnh sinh trưởng, rễ còi
cọc số nụ ít, hoa dễ bị bị rụng, không thơm và nhanh tàn.
Thiếu
molypden, xuất hiện đốm vàng ở giữa các gân của những lá dưới, nếu thiếu
nặng, các đốm này lan rộng và khô, mép lá cũng khô dần, cây kém phát
triển.
Thiếu clo, xuất hiện các vệt úa vàng trên các lá trưởng thành sau chuyển màu đồng thau, cây còi cọc, kém phát triển.
Lan
rất cần phân bón nhưng không chịu được nồng độ dinh dưỡng cao, vì vậy
bón phân cho lan phải thực hiện thường xuyên và tốt nhất là bằng cách
phun qua lá. Phân bón cho lan phải chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng đa,
trung và vi lượng với thành phần và tỷ lệ phù hợp với từng thời kỳ sinh
trưởng và phát triển của cây. Nguyên tắc chung là lan trong thời kỳ sinh
trưởng thân lá mạnh cần đạm cao, lân và kali thấp, trước khi ra hoa cần
lân và kali cao, đạm thấp trong khi lan nở hoa cần kali cao, lân và đạm
thấp hơn.
Phân bón thích hợp cho các thời kỳ này là Đầu Trâu
501, 701 và 901, đây là loại phân có đầy đủ và cân đối đa, trung, vi
lượng và các chất điều hòa sinh trưởng. Nồng độ và liều lượng phun tùy
thuộc tuổi và thời kỳ phát triển như sau:
- Lan mới trồng 0-6 tháng
hoặc lan mới ra chồi non sau cắt hoa: Phun phân bón lá Đầu Trâu 501
(30-15-10) nồng độ 500 ppm (0,5 g/lít). Giai đoạn trước 3 tháng phun
định kỳ 3 ngày/lần, từ 3-6 tháng định kỳ 7 ngày/lần.
- Lan mới trồng
6-12 tháng hay lan cũ có chồi mới đang phát triển mạnh: Phun phân bón lá
Đầu Trâu 501 (30-15-10) nồng độ 2.000 ppm (2g/lít), định kỳ 7 ngày/lần.
- Lan mới trồng 12-18 tháng hay lan cũ có chồi đã thành thục chuẩn
bị ra hoa: Phun phân bón lá Đầu Trâu 701 (10-30-20) nồng độ 3.000 ppm
(3g/lít), định kỳ 7 ngày/lần. Giai đoạn này cần giảm nước tưới và bỏ bớt
mật độ giàn che để năng mức độ chiếu sáng nhằm kích thích ra hoa.
-
Khi vòi hoa xuất hiện: Phun phân bón lá Đầu Trâu 901 (15-20-25) nồng độ
2.000 ppm (2g/lít) nhằm thúc hoa nở to, đẹp, giữ hoa lâu tàn.
-
Tưới nước: Lan rất cần nước cho quá trình sinh trưởng phát triển. Nếu
thiếu nước cây sẽ khô héo, giả hành teo lại, lá rụng nhưng không chết,
nụ có thể trước khi nở hoa. Thừa nước, cây dễ bị thối đọt nhất là với
các giống lan có lá đứng mọc sít nhau. Quá nhiều nước rễ có rong rêu và
nấm bệnh phát triển mạnh. Nước tưới cho lan không quá mặn, phèn và clor
dưới ngưỡng cho phép, pH 5,6. Chỉ tưới nước đủ ẩm, nên tưới vào sáng sớm
hay chiều mát, tránh tưới buổi trưa khi trời đang nắng nóng. Sau những
trận mưa bất thường, nhất là mưa đầu mùa cần tưới lại ngay để rửa bớt
các chất cặn đọng lại trên thân lá.
- Phòng trừ sâu bệnh: Lan là cây
cũng dễ bị sâu bệnh, nhất là trong điều kiện chăm sóc kém, điều kiện môi
trường không thuận lợi. Tùy theo từng loại sâu bệnh mà dùng các loại
thuốc thích hợp. Liều lượng và nồng độ phun cần theo đúng hướng dẫn trên
bao bì sản phẩm. Nếu lan bị các loại sâu hại thân lá có thể dùng các
thuốc chứa hoạt chất Fenitrothion, Trichlorfon như Ofatox 400EC, hoạt
chất Cartap như Patox 95SP hay Captafon, Captan hoặc Actara 25WG. Lan bị
rệp sáp, rệp trắng, rầy mềm dùng Supracid 40ED/ND, Suprathion 40EC,
Bitox 40EC hay Ofatox 400EC. Lan bị nấm, vi khuẩn hay virus gây nên tình
trạng cháy lá từng đám, vết cháy lan tròn dần, bệnh thối rễ dùng Zinep,
Starner 20 WP hay Benomyl.
chăm sóc hoa phong lan
Lan Hoàng Thảo: Đây
là giống ưa ánh sáng, độ ẩm. Nhiệt độ tốt nhất cho cây phát triển là
15-250C. Không được để cho cây lan bị ẩm liên tục trong ngày. Nếu thấy
chất trồng của lan còn ẩm không nên tưới nước.
- Tưới ngày 2 đến 3
lần vào sáng sớm hoặc chiều mát. Nếu trong ngày nắng, nóng và gió nhiều
thì tăng thêm lần tưới, nhưng tưới thật đậm, nếu không ánh sáng sẽ làm
cháy lá cây.
- Dùng vòi phun sương nhẹ và phải di chuyển qua một lượt rồi tưới trở lại để cho thấm đều vào chất trồng.
- Tưới phân 2 lần trong tuần, liều lượng 2 g/lít (khoảng 1 thìa cà phê). Lưu ý: phải tưới nước trước khi tưới phân.
-
Các loại phân bón cho lan như sau: phân 3010 dùng cho cây lúc còn nhỏ;
phân 2010 dùng cho cây trưởng thành; phân 10:30:10 dùng cho cây lan khi
bắt đầu ra nụ. Khi thấy lan nhú hoa thì tưới phân 60:30:30 để cho hoa
mập hơn, bền và sắc hoa tươi lâu. Hàng tháng phun thuốc trừ bệnh.
Lan Hồ Điệp:
Hồ Điệp là cây ưa bóng mát, không được để ngoài ánh sáng trực tiếp sẽ
bị cháy lá. Nếu trồng ở ngoài trời, ánh sáng chỉ cần khoảng 30%-40% và
phải che bằng lưới nilông. Cây phát triển tốt nhất ở nhiệt độ 200C-300C,
độ ẩm 60%-80%. Cách tưới nước và bón phân giống như lan Hoàng Thảo. Tuy
nhiên cần chú ý những điểm sau:
- Khi hoa gần tàn hay cây có hiện
tượng yếu đi phải cắt ngay cành hoa và tưới phân 3010 để dưỡng cây. Hoặc
cây khỏe, muốn tiếp tục chơi hoa thì cắt cành hoa, chỉ cắt hết phần hoa
đã tàn, tại các mắt của cành hoa sẽ mọc ra các nhành hoa khác.
- Khi tưới phân không được pha quá liều lượng quy định, cây sẽ vàng lá và chết.
- Mùa đông, nếu nhiệt độ dưới 150C, cây không phát triển, nụ sẽ bị hỏng, phải chuyển đến chỗ ấm hơn hoặc che cho cây.
-
Vào mùa mưa, lá rất dễ bị giập do nước mưa rỏ trực tiếp vào gây ra bệnh
thối lá. Vậy phải tránh mưa bằng cách che nilông hoặc tôn nhựa.
Lan Vanda: Giống lan này chia thành 3 nhóm:
-
Nhóm 1: Có lá hình trụ tròn, đòi hỏi ánh sáng nhiều nên phải trồng ở
nơi có ánh sáng hoàn toàn không che chắn, rất dễ thích nghi ở những vùng
nóng. Trồng lan trong chậu hơi cao từ 20-25 cm, có nhiều lỗ thoát, có
cọc to, cao khoảng 70 đến 80 cm để buộc các ngọn lan (không dùng nẹp
tre), có thể bó xơ dừa vào cọc này. Buộc các ngọn Vanda có ít nhất 2
tầng rễ dài khoảng 40-60 cm, cách đáy chậu 5-10 cm, rồi cho than, gạch
vào đáy chậu (tỷ lệ 1:1). Mỗi chậu trồng chung 3-4 ngọn, nên kê các chậu
sát nhau. Cho cỏ khô và xơ dừa vào xung quanh để giữ độ ẩm và cung cấp
dưỡng chất cho lan. Khi mới trồng phải che nắng, khi cây phát triển tốt
mới tháo ra.
- Nhóm 2: Có lá dẹt phẳng, đòi hỏi ít ánh sáng hơn nên
có thể trồng ở các xứ khác, chỉ cần 50% ánh sáng trực tiếp. Trồng 2-3
ngọn trong một chậu, cuốn cho rễ nằm trong chậu thật nhẹ nhàng, sau đó
cho than củi vào từ từ.
- Nhóm 3: Có dạng lá trung gian giữa 2 nhóm
trên, cần ánh sáng cao hơn dạng lá dẹt phẳng nhưng thấp hơn lá trụ tròn.
Trồng nhóm này như nhóm 2 nhưng khi trồng xong để cây trong bóng mát
cho đến khi rễ phục hồi thì tăng ánh sáng lên.
- Cách tưới nước và bón phân như trên nhưng khác ở giai đoạn cây trưởng thành là phân 20:20:20.
(Theo SGGP, 1/2).;)
Kỹ thuật trồng lan hồ điệp
Hiện nay phong trào trồng lan đang phát triển
mạnh vì đây là một nghề đưa lại hiệu quả kinh tế rất cao. Tuy nhiên, cây
lan hồ điệp rất khó tính, đòi hỏi một số yêu cầu sinh thái khắt khe,
người trồng phải hiểu biết và kỹ thuật cao mới có thể thành công được.
Điều kiện để trồng
hồ điệp thành công: Lan hồ điệp là cây rất khó tính do đó khâu đầu tiên
là phải chuẩn bị nhà trồng để có thể khống chế được các điều kiện ánh
sáng, nhiệt độ và độ ẩm bên trong. Tuy nhiên để có được nhà phù hợp cho
sinh trưởng, phát triển tốt, ra hoa đúng thời vụ cần rất nhiều điều kiện
do đó cần phải có các thiết bị kèm theo như thiết bị tăng nhiệt, thiết
bị giảm nhiệt, thiết bị điều chỉnh ánh sáng. Với điều kiện các tỉnh phía
Bắc nước ta thì làm nhà 2 mái vừa có tác dụng hạn chế ánh sáng mùa hè,
giữ được nhiệt độ mùa đông.
Chuẩn bị giá thể: Giá thể trồng lan phải
tơi xốp và thoáng khí, đồng thời phải có khả năng giữ nước như mùn cây,
than bùn khô, hạt đá nhỏ, rêu, quyết, dớn hoặc rêu "Chi Lê" nhập nội đã
được xử lý an toàn nấm bệnh.
Chuẩn bị chậu: Yêu cầu của chậu trồng
lan hồ điệp phải là chậu không sâu, nhỏ, màu trắng và trong suốt thuận
lợi cho bộ rễ phát triển và quang hợp. Khi cây còn nhỏ dùng chậu có
đường kính 5cm, sau 4 - 6 tháng khi cây có khoảng cách giữa 2 lá lớn hơn
12cm thì chuyển sang chậu có đường kính 8,3cm. Sau giai đoạn trồng từ 9
đến 12 tháng khi khoảng cách giữa 2 lá lớn hơn 18cm thì tiếp tục chuyển
sang chậu có đường kính 12cm.
Kỹ thuật trồng cây vào chậu: Khi
mua cây giống về trồng bà con chú ý đến các cỡ của cây được phân cấp như
sau: 2 lá cách nhau lớn hơn 5cm gọi là cỡ đặc cấp được trồng vào chậu
có đường kính 7cm. Nếu chiều dài 2 lá cách nhau từ 3 đến 5cm là cỡ cấp 1
trồng vào chậu đường kính 5cm. Nếu 2 lá cách nhau 1,2-3 cm gọi là cỡ
cấp 2 thì trồng vào các khay ươm cây con.
Chăm sóc: Nên giữ
nhiệt độ thích hợp trong nhà trồng ở mức 23 độ C, không được thấp hơn 20
độ C, đảm bảo hệ thống thông gió hoạt động tốt, độ ẩm thích hợp. Trong
giai đoạn đầu chế độ che sáng như sau: Mùa hè giảm bớt từ 80 - 90% lượng
ánh sáng bình thường, mùa đông từ 60-70%. Sau trồng 1 tháng bón thêm
phân NPK với tỷ lệ 30-10-10 pha với nồng độ 30-40 mg/1 lít nước để phun
cách 7-10 ngày/lần.
Thay chậu lần thứ nhất: Sau khi trồng được
từ 4 - 6 tháng, lúc này khoảng cách giữa 2 lá khoảng 12cm thì chuyển
sang chậu có đường kính 8,3cm. Lấy cây ra khỏi bầu, tách bỏ giá thể cũ
và thay bằng giá thể mới rồi trồng lại vào chậu mới nhẹ nhàng tránh làm
tổn thương đến rễ. Dưới đáy chậu nên lót 1-2 miếng xốp giúp chậu thoát
nước tốt, tránh làm cây bị úng. Lan hồ điệp sinh trưởng chậm, phải mất
tới 40 ngày trong điều kiện chăm sóc tốt mới mọc thêm 1 lá hoàn chỉnh.
Khi cây có trên 4 lá mới có khả năng phân hoá mầm hoa. Để chăm sóc cho
cây sau khi thay chậu lần 1 bà con phải phun dung dịch diệt khuẩn. Trong
từ 3-5 ngày đầu không cần tưới nước nhưng vẫn phải giữ ẩm cho cây cũng
như môi trường xung quanh. Sau khoảng 10 ngày tưới nước trở lại kết hợp
bón phân. Lượng phân bón là đạm, lân, kali theo tỷ lệ 30-10-10 nồng độ
40mg/1lít nước. Ngoài ra có thể bổ sung thêm các loại phân hữu cơ khác
như Komix.
Thay chậu lần 2: Lần thay chậu thứ 2 cũng là lần thay
chậu cuối cùng được xác định khi cây có khoảng cách 2 lá đạt khoảng
18cm. Lúc này cây được từ 16 - 20 tháng, đường kính chậu chuyển sang
phải đạt 12cm. Cách thay chậu lần này tương tự như lần đầu nhưng chú ý
dùng dao, kéo sắc cắt bớt các rễ già trước khi trồng lại. Chú ý trong
giai đoạn này chế độ che sáng như sau: Ánh sáng mùa hè giảm từ 60-70%,
mùa đông giảm 40-50%, nhiệt độ từ 20-28 độ C, độ ẩm từ 70-85%. Sau khi
chuyển chậu lần thứ 2 từ 5-6 tháng cây có từ 4 lá và bắt đầu phân hoá
mầm hoa. Trong thời gian này cần duy trì nhiệt độ thấp từ 18-25 độ C
hoặc nhiệt độ chênh lệch ngày đêm từ 8-10 độ C. Lan hồ điệp có hoa liên
tục do đó xử lý nhiệt độ thấp càng dài thì hoa càng nhiều, khoảng cách
giữa các hoa càng ngắn. Nếu nhiệt độ trên 25 độ C thì không thể phân hoá
hoa và dưới 15 độ C thì không ra nụ, ra hoa. Khi thấy cây lan nhú hoa
tưới phân NPK 6-30-30 pha nồng độ 2g/lít nước, thời gian phun 7-10
ngày/lần, để cho hoa mập hơn, bền và sắc hoa tươi lâu hơn. Ngoài ra, để
cho hoa được bền lâu, khoảng 1-2 tháng cần đặt cây ở nơi thoáng mát,
nhiệt độ thích hợp 20-25 độ C, ánh sáng che bớt 70%. Đặc biệt khi cây nở
hoa không nên tưới nước hoặc dinh dưỡng lên hoa vì nước sẽ làm hoa bị
úng hoặc cháy. Khi cành hoa nở gần tàn nên cắt ngay cành hoa và tưới
phân NPK 30-10-10 để dưỡng cây cho trà hoa sau.
Cách chăm sóc lan Vũ nữ
Lan vũ nữ có khoảng 400-600 loài, xuất xứ từ
châu Mỹ và vùng cận nhiệt đới. Cành hoa có thể lưu giữ được từ 35 đến 45
ngày. Điều đặc biệt là hoa có thể nở tất cả các mùa trong năm.
Ánh sáng: Loài lan này ưa bóng mát vì vậy tránh để cây ngoài trời.
Cây phát triển tốt ở nhiệt độ 15 đến 35 độ C.
Độ ẩm 60%.
Cách
tưới nước: Dễ của lan vũ nữ rất nhỏ, nên bồn trồng phải nhỏ hơn các
loại khác. Mùa đông mỗi ngày tưới một lần. Mùa hè tưới ngày 2-3 lần vào
lúc sáng sớm và chiều mát. Nếu ngày nắng nóng và gió nhiều thì tăng thêm
một lần tưới. Di chuyển vòi phun nước qua một lượt rồi tưới trở lại để
cho thấm đều vào chất trồng.
Cách tưới phân NPK: 7 ngày tưới một lần theo liều lượng quy định vào
lúc sáng sớm hoặc chiều mát. Tưới quá liều lượng, cây sẽ bị vàng lá và
chết. Tưới qua một lần nước, đợi 15-20 phút rồi mới tưới phân để cây hấp
thụ tốt.
Hằng tháng nên phun thuốc phòng ngừa sâu bệnh, nấm.
Chú ý: Khi hoa nở gần tàn hoặc cây có hiện tượng yếu đi phải cắt ngay cành hoa và tưới phân NPK 20.20.20.
Mùa đông, nếu nhiệt độ dưới 15 độ C, cây không phát triển, nụ bị hỏng thì phải chuyển cây đến chỗ ấm hơn.
Cách chăm sóc lan Đai châu
Loại này có nhiều tên gọi khác nhau, miền
Trung gọi là nghinh xuân, miền Nam gọi là ngọc điềm, còn miền Bắc là đai
châu. Đây là loại lan rừng có nhiều ở Việt Nam, đặc biệt là các vùng
nóng. Khi trồng, bạn nên hiểu và tuân thủ những điều sau.
Độ bền hoa: 20-35 ngày.
Thời gian nở hoa: Tết Nguyên đán hàng năm, trừ những năm nhuận thì cây nở sớm hơn.
Tránh ánh sáng trực tiếp vì dễ làm cây bị cháy lá.
Nhiệt độ phát triển tốt nhất là 26-30 độ C.
Độ ẩm 40-70%.
Nên tưới nước 1 lần/ngày, thường là vào buổi sáng và chiều mát để giữ
cho cây có độ ẩm thích hợp. Khi thời tiết chuyển lạnh đột ngột thì
không nên tưới ngay mà để cách 1-2 ngày sau để cho cây thích hợp với môi
trường mới.
Cứ 7 ngày thì tưới phân một lần với liều lượng quy
định vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát. Nên tưới qua nước một lần, sau đó
10-15 phút thì tưới phân để cây hấp thụ tốt hơn.
Với cây lan con
hoặc cây mới ghép nên dùng phân NPK: 30.10.10. Lan trưởng thành dùng
NPK: 20.20.20. Khi thấy cây nhú hoa thì dùng NPK: 6.30.30 để cho hoa mập
hơn, bền và tươi hơn.
Hằng tháng nên phun thuốc phòng sâu bệnh, nấm.
Chú
ý: Mùa đông, nếu nhiệt độ dưới 15 độ C, cây không phát triển, nụ sẽ bị
hỏng, vì vậy cần chuyển cây đến chỗ ấm hơn hoặc có biện pháp che chắn.
( nguồn lấy từ báo vnexpress)
Kỹ thuật thuần dưỡng và chăm sóc lan rừng
Những năm gần đây, chơi lan là một thú
chơi tao nhã của những người yêu hoa. Tuy nhiên, người yêu hoa lại muốn
hướng tới một giò lan phong cách tự nhiên, hoang dã và không gì khác là
lan rừng. Tuy nhiên, khi mua về nuôi trồng trong môi trường nhà thì gặp
rất nhiều vấn đề như không phát triển, héo rũ, không ra hoa… Vì vậy,
chúng tôi xin giới thiệu bí quyết thuần dưỡng và chăm sóc lan rừng.
Theo
kinh nghiệm dân gian, muốn cho lan sinh trưởng tốt môi trường thuận lợi
nhất cho lan bám vào cây tươi nơi thoáng gió, ít ánh sáng chói. Vì vậy,
khi lan đưa vào trồng trong chậu cần chăm sóc từ từ cho cây quen dần,
không bón thúc phân bón hóa học quá sớm. Lúc ấy lan rừng cần bóc cả vỏ
gỗ mục (loại lan đang sống) bó lại để nơi thoáng mát, ngày tưới vài ba
lần bằng cách phun sương đều cả lá thân rễ. Chăm sóc cho lan 1 tháng rồi
chiết thành nhánh trồng vào giò. Chú ý lót giò bằng mùn cưa hay xơ dừa
đều không được nén chặt. Tránh để ánh nắng gay gắt, thỉnh thoảng đưa lan
ra ngoài trời đềm. Chơi lan không nên bón nhiều phân hóa học, chỉ cần
đủ nước, ánh sáng và không gian phù hợp là cây phát triển tốt.
Khi
muốn lan ra hoa bất thường, vào dịp tết chẳng hạn, thì bón phân qua lá
dành riêng cho lan. Song cần rất hạn chế bón thúc cho hoa vì sau mỗi đợt
bón như vậy cây sẽ yếu sức. Tốt nhất là cách hai tháng lại thay lót giò
1 lần bằng xơ dừa mạt cưa. Hoa tàn thì cắt ngay cuống lá để tập trung
dinh dưỡng nuôi cây lại sức. Tứơi nước nhẹ đều đặn ngày vài ba lần là
cây sống khỏe không cần bón phân.
Chăm sóc
Một
trong những đặc điểm sinh học đặc trưng của lan- loài cây khó tính là o
ử chỗ có khả năng chịu cớm cao, ưa ẩm và bóng râm nhưng nếu thiếu ánh
sáng cũng giảm năng suất và phẩm chất. Còn bị ánh nắng trực tiếp nhất là
nắng quá chiều sẽ gây lụi tàn nhanh chóng mặc dù vẫn được cung câp đầy
đủ nước và khoáng hòa tan.
Phòng ngừa tác hại của nắng hạn đối với lan, ta cần chủ động tiến hành một số biện pháp sau:
Đối
với phong lan: Không để cho nắng trời trực tiếp chiếu vào giỏ, bụi lan
và toàn bộ giá thể (lồng lan), đặc biệt “kỵ” với nắng quái chiều và gió
Tây (gió Lào). Nếu trồng đại trà thì phải làm giàn che bằng lưới nilon
có lỗ để lan vẫn quanh hợp được. Chú ý phun tưới (tốt nhất là phun sương
mù nhân tạo) cho tòan bộ cây và giá thể theo kinh nghiệm “2 ướt 1 khô”
trong ngày đó là vào các thời điểm trước bình minh và sau hoàng hôn.
Lượng nước vừa đủ để làm mát cây, ướt rễ và dự trữ. Phun vấy xối xả sẽ
làm thất thoát chất khoáng nuôi cây.
Đối
với địa lan: Chăm sóc như đối với phong lan, cần chú ý đảm bảo đất nền
tơi xốp, nhiều mầu ở thể hữu cơ đang hoai mục là tốt nhất. Nên bổ sung
từ 10-20% vụn gỗ mục (cả vỏ), 10-20% (theo khối lượng tổng thể) các mẩu
than gỗ nhỏ luôn ẩm (nhưng không ướt sũng) để nhử rễ ăn ra mà ta quen
gọi là hồ rễ. Tránh gió khô, gió lỳa qua phần nổi của cây. Làm mát đất
bằng phun tưới nước loang theo bóng tán. Cần loại bỏ ngay những lá già
(đã úa vàng) đẻ ngăn chặn sâu bệnh bội nhiễm, tỉa các cành khô, rễ đã
hết chức năng hấp thụ hơi nước và cộng sinh với vi khuẩn cố định đạm
nuôi cây.
Không
nên dùng NPK- loại dùng cho cây hoa màu, cây lương thực để bón cho lan.
Để cây tươi lâu đẹp bền, hoa sai thắm màu, hương đậm có thể thúc cho
lan (phun tưới toàn bộ giá thể) nước gạo mới vo, nước ngâm tro hoai và
rắc xỉ than (nguồn phân vi lượng tổng hợp). Nếu có điều kiện lấy bông
(hoặc vải bông cotton) nhúng vào dung dịch glicerin 10- 15% cuốn vào cổ
rễ để giữ ẩm.
Báo Nông nghiệp
(2007-09-21)
KỸ THUẬT TRỒNG HOA LAN (1)
Giàn che lan và vật liệu xây dựng
Chúng
ta cần phân biệt giàn che lan dành cho những cây lan nhỏ, lan cấy mô từ
ống nghiệm đưa ra và giàn che dành cho những cây lan trưởng thành, sắp
ra hoa.
Đối với trường hợp thứ nhất cũng như trường hợp thứ hai, nếu được chúng ta dùng:
- Khung
sắt hoặc xi măng, thường dùng sắt ấp chiến có chiều cao 2,4 m, trụ chôn
xi măng, chiều cao của giàn lan từ mặt đất lên mái có thể từ 2,4-3 m.
Sử dụng khung sắt có lợi điểm là thic ông nhanh, chỉ cần bắt ốc các
khung ngang ở trên mái che, hơn nữa thời gian sử dụng sẽ lâu, kéo dài
trên 10 năm, dĩ nhiên giá sẽ cao.
- Khung
gỗ, nếu dùng gỗ tốt thì tiền cũng đắt như cột sắt, thời gian sử dụng
cũng kéo dài 5-10 năm trở lên, việc thi công lâu hơn. Đối với những gia
đình ít tiền, để tiết kiệm, có thể sử dụng các cây gỗ, cột là những cây
rừng, thời gian sử dụng tối đa 2-3 năm.
Theo
ý kiến chúng tôi, nếu cần đầu tư để phát triển nghề trồng lan, đối với
những gia đình ít tiền cần tính toán như thế nào để hợp lý hóa mọi vấn
đề đầu tư, có lợi nhất. Chẳng hạn có thể dùng khung sắt làm giàn lan,
giá cả sắt có cao hơn khung gỗ, thậm chí gấp đôi, nhưng thời gian sử
dụng sẽ lâu hơn, ngoài ra cần để ý đến chất lượng vườn lan hơn là số
lượng, chẳng hạn thay vì đầu tiên trồng 1.000 cây lan, thì chúng ta chỉ
trồng 500 cây thôi, sau khi đã có kết quả chúng ta sẽ nhân đôi diện tích
trồng và số lượng lan lên.
- Mái che-tre nứa, cót hoặc lưới nylon xanh
Thông
thường đối với lan nhỏ, lan cấy mô vừa ra khỏi phòng thí nghiệm, chúng
ta dùng cót để làm mái che (ánh sáng 20-30 %), tránh ánh sáng trực tiếp
Trong
trường hợp lan trưởng thành (7-8 tháng tuổi) đến sắp và đang ra hoa,
cần tăng cường ánh sáng (60%), việc sử dụng các nẹp tre để đóng mái che
thường dùng (nẹp tre rộng 3 cm, để hở 2 cm).
Đối
với Thái lan và một số nước trồng lan Châu Á, người ta thường dùng lưới
nylon xanh, có kể hở đều, dùng cho cả lan con và lan trưởng thành.
Việc
sử dụng cót che, hoặc mái che bằng tre, thời gian sử dụng từ 2-3 năm,
cần lưu ý là khi dùng cót hoặc nẹp tre trên mái chúng ta nên cột trên
mái thật chặt và đều vì gió mạnh sẽ làm tróc mái che đi.
Nhu
vậy khi nuôi trồng lan, nếu trồng lan con và lan trưởng thành trên cùng
một giàn che, chúng ta chia ra từng ô để sử dụng mái che cho hợp lý.
Việc
sử dụng mái che bằng nylon xanh. Chúng tôi chưa dùng, có thể đối với
mái che này, anh sáng sẽ đều khắp giàn lan và mạnh, thích hợp cho lan
trưởng thành và ra hoa.
- Cách bố trí các cây lan
- Lan treo trên giàn
Ưu điểm:
Thoáng, cây phát triển đều và có thể nhanh, dễ chăm sóc và di chuyển.